La Modelo więzienie w Barcelonie to Centrum Penitencjarne dla Mężczyzn, popularnie zwane Cárcel Modelo. Jest to dawne centrum penitencjarne położone w katalońskim mieście
Historia la modelo
W 1787 roku prawnik i filozof Jeremy Bentham opublikował The Panopticon.
Zawarło on w nim Pomysł na okrągłe więzienie; na każdym poziomie bloku więziennego znajdują się pojedyncze cele, całkowicie odizolowane, z których nie można zobaczyć ani usłyszeć żadnego więźnia. Wszystkie cele i korytarze są widoczne dla strażnika, który znajduje się w centralnym punkcie, skąd może obserwować wszystkich więźniów, bez bycia widzianym. Celem było utrzymanie więźniów pod stałym nadzorem, nawet jeśli rzeczywiście pod nim nie byli. Więzienie zbudowano w latach 1881–1904 przez architektów Salvadora Viñalsa oraz José Doménecha i Estapá. Więzienie zbudowane było na planie promieniście rozchodzących się budynków od centralnej części pokrytej kopułą. Z tego miejsca rozchodziło się 6 skrzydeł bloków więziennych. W centralnej cześci znajdowało się centrum kontroli, do którego dotrzeć można było z bloku po przejściu 3 krat. W więzieniu znajdowały się również inne budynki jak: kuchnia, jadalnie, magazyny, warsztaty, sklepy, pielęgniarstwo, kaplica, czy administracja. Obok wejścia znajdowała się poczekalnia i budki na rodzinne wizyty więźniów. Był też ogród i kilka patio.
La Modelo został otwarty 9 czerwca 1904 r. Był to prekursor katalońskich więzień, oraz symbol i świadectwo historii wspólnoty autonomicznej. Nieformalnie nadano mu nazwę Model, ponieważ miał służyć jako model dla nowej reformy więziennictwa podjętej w tamtych latach; z czasem nazwa ta stała się oficjalna.
Każde z sześciu skrzydeł zajmowało się innymi więźniami
1, dla więźniów osadzonych pierwszy raz;
2, dla więźniów z dobrym zachowaniem;
3, dla recydywistów bez problemów adaptacyjnych;
4, dla recydywistów z problemami adaptacyjnymi;
5, dla więźniów osadzonych pierwszy raz oraz pracujących na terenie zakładu;
6, dla więźniów w izolatce
Przez dziesięciolecia było ono symbolem represji Franco w Katalonii. Oprócz zwykłych więźniów było to centrum internowania dysydentów politycznych, zwłaszcza podczas dyktatur Primo de Rivery i Franco, a także uczestników strajków i ruchów protestacyjnych, takich jak Tragiczny Tydzień (1909), strajk La Canadiense (1919) lub strajk tramwajów (1951). Przetrzymywano tutaj Francisco Ferrer Guardia, Lluís Companys, Salvador Seguí, Helios Gómez czy Lluís Maria Xirinacs. Również tutaj został stracony Salvadora Puiga Anticha (1974). Był to także ośrodek internowania homoseksualistów, prześladowanych podczas dyktatury Franco. W 1973 r. Uwięziono tu 113 działaczy Zgromadzenia Katalonii
Więzienie La modelo w Barcelonie definitywnie zaprzestało działalności 8 czerwca 2017 r., dzień przed swoją 113. rocznicą inauguracji. Obecnie jest otwarte dla zwiedzających